انتخاب داور
از آنجا که ارجاع امر به داوری بر اساس اصل آزادی اراده ، طرفین را مجاز به طرح اختلاف خود نزد قاضی خصوصی نموده است به طرفین نیز این اختیار را می دهد تا داور یا داوران خود را نیز شخصا یا توسط اشخاص مورد وثوق خود انتخاب نمایند . ماده 455 آئین دادرسی مدنی مقرر می دارد : «متعاملین می توانند ضمن معامله ملزم شوند یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند كه در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه كنند و نیز می توانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف تعیین نمایند».
از نكات مهم و قابل توجه مندرج در ماده حق انتخاب داور یا داوران توسط طرفین دعوا، قبل یا بعد از بروز اختلاف بوده كه مورد عنایت قانونگذار قرار گرفته است. طرفین حتی می توانند این انتخاب را به دادگاه یا اشخاص ثالث واگذار نمایند. مع ذالك انتخاب داور توسط دادگاه یا اشخاص ثالث دارای محدودیت هایی است كه این محدودیت ها كمتر در مورد طرفین قرارداد صادق است که ذیلا به طور خلاصه بدان می پردازیم:
اول: انتخاب داور توسط طرفین
طرفین قرارداد می توانند ضمن عقد اصلی یا موافقت نامه جداگانه اختلافات خود را به داوری ارجاع نمایند . همچنین حق دارند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف معرفی نمایند .(ماده 454 و تبصره ماده 455 آ.د.م) طرفین در انتخاب داور می توانند ممنوعیت های موضوع ماده 469 را عامدا نادیده گرفته و برخلاف آن توافق نمایند . مع ذالك این مسئله بدان معنا نخواهد بود كه طرفین بتوانند ممنوعیت های مطلق ( ماده 466و470) را زیر پا گذارده و داور انتخاب نمایند . ضمانت اجرای نادیده گرفتن این ممنوعیت ابطال رای داور یا داوران خواهد بود. ( بند 6 ماده 489 )
دوم: انتخاب داور توسط دادگاه
ممكن است در قرارداد اصلی و یا ضمن شرط داوری داور یا هیات داوران تعیین نشده باشند و با بروز اختلاف طرفین قرارداد نخواهند در تعیین داور واحد یا تعیین داور اختصاصی و سرداور اقدامی صورت دهند . در این حالت یكی از طرفین قرارداد می تواند با مراجعه به دادگاه از دادگاه بخواهد نسبت به تعیین داور واحد یا عنداللزوم تعیین داور اختصاصی طرف مستنكف و سر داور اقدام نماید . مع ذالك باید توجه داشت كه چنین اقدامی باید مسبوق بر تشریفاتی صورت بپذیرد در غیر این صورت دادگاه درخواست تعیین داور را رد خواهد نمود .این مقررات كه در مواد 459 و 460 آئین دادرسی مدنی مورد تاكید قرار گرفته اند تشریفاتی را تعیین كرده اند كه به موجب آن طرفی كه می خواهد از دادگاه درخواست تعیین داور نماید باید بدوا طی اظهارنامه رسمی داور خود را به طرف مقابل معرفی و در آن اظهار نامه از فرد مقابل درخواست نماید ظرف مهلت تعیین شده نسبت به تعیین و معرفی داور اختصاصی و سرداور اقدام نماید . چنانچه فرد مذكور ظرف ده روز از تاریخ اظهار نامه چنین اقدامی را انجام ندهد این حق برای ارسال كننده اظهار نامه باقی است تا جهت تعیین داور به دادگاه مراجعه نماید
سوم: انتخاب داور توسط شخص ثالث
طرفین می توانند در صورت بروز اختلاف انتخاب داور یا داوران خود را به اشخاص ثالث واگذار نمایند .دراین صورت شخص ثالث مکلف است شرایط مورد نظر طرفین را در انتخاب داور رعایت نماید.
پی نوشت:
ماده ۴۵۹ ـ در مواردی که طرفین معامله یا قرارداد متعهد به معرفی داور شده ولی داور یا داوران خود را معین نکرده باشند و در موقع بروزاختلاف نخواهند و یا نتوانند در معرفی داور اختصاصی خود اقدام و یادر تعیین داور ثالث تراضی نمایند و تعیین داور به دادگاه یا شخص‌ثالث نیز محول نشده باشد، یک طرف می تواند داور خود را معین کرده‌به وسیله اظهار نامه رسمی به طرف مقابل معرفی و درخواست تعیین‌داور نماید و یا نسبت به تعیین داور ثالث تراضی کند. در این صورت‌طرف مقابل مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه داورخود را معرفی و یا در تعیین داور ثالث تراضی نماید. هرگاه تا انقضای مدت یاد شده اقدام نشود، ذینفع می تواند حسب مورد برای تعیین‌داور به دادگاه مراجعه کند.
ماده ۴۶۰ ـ در مواردی که مقرر گردیده است حل اختلاف به یک نفرداور ارجاع شود و طرفین نخواهند یا نتوانند در انتخاب داور تراضی نمایند و نیز در صورتی که داور یکی از طرفین فوت شود، یا استعفا دهد و طرف نامبرده نخواهد جانشین او را معین کند و یا در هر موردی که انتخاب داور به شخص ثالث واگذار شده و آن شخص از تعیین داورامتناع نماید یا تعیین داور از طرف او غیر ممکن باشد، هر یک از طرفین‌می توانند با معرفی داور مورد نظر خود وسیله اظهارنامه از طرف مقابل‌درخواست نماید که ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه نظر خود رادر مورد داور واحد اعلام کند و یا حسب مورد در تعیین جانشین داور متوفی یا مستعفی یا داوری که انتخاب او وسیله ثالث متعذر گردیده اقدام نماید. در صورتی که با انقضای مهلت ، اقدامی به عمل نیاید ، برابر قسمت اخیر ماده قبل عمل خواهد شد.
ثبت ديدگاه